2.1 Hafriyat nedir?
Hafriyat, kazı işlemine verilen addır. Kazı işlemi sırasında çıkan malzemenin döküm sahasına götürülmesi veya depolanması da bu kavramın içinde yer almaktadır.
2.2 Hafriyat sırasında nelere dikkat etmeliyiz?
Söz konusu yapının temel seviyesine inmek için kazı çalışmalarına başlamamız gerekmektedir. Hafriyat işlemi sırasında zemin kotlarını okunması için mutlaka bir harita mühendisi veya harita teknikerinden yardım almamız gerekmektedir.
Hafriyat işlemi temel alt kotuna kadar yapılması gerekmektedir. Eğer temel altında grobeton ve koruma betonu döküm işlemi olacaksa projede yazılan temel alt kotundan 20 cm aşağısında tesviye işlemi yaptırmamız gerecektir. Temel çevremizde ampatman ve drenaj aynı zamanda kalıp imalat işlemi için minimum 50 cm çalışma payı bırakmamız gerekmektedir. Yani temelimizi 4 taraftan minimum 50 cm daha genişletip açmamız gerekmektedir.
Hafriyat konusunda bir diğer dikkat edilmesi gereken ise şev oranıdır. Projede belirtilen şev oranları 1/1 , 1/2 , 1/3, 2/3 gibi oranlar gözümüze çarpacaktır. Eğer iksa kazığımız yok ise çalışma paylarından itibaren örneğin 1/1 şev oranında her 1 metre derinlikte 1 metre geriden yani 45 derecelik açıyla hafriyat alınması gerekmektedir. Eğer şev oranımız 1/2 olursa buda her 2 metre derinlikte 1 metre den şevlendirilmesi yani eğim verilmesi gerektiğini anlamamız gerekir.
Biz inşaat mühendisleri olarak eğer zemin etüd raporlarını incelediğimizde gevşek bir zemin ise bu eğimi daha fazla arttırarak hafriyat almamız gerekmektedir. Burada inşaat mühendisi yada şantiye şefinin üzerine düşen görev her zaman çalışma esnasındaki emniyetli tarafta kalmasıdır.
2.3 Hafriyat sırasında olası karşılaşacağımız olumsuzluklar?
Kazı işlemi yaparken projede bulunan şev oranını dikkate alarak yapmış olduğumuz kazıdan sonra şiddetli yağış olması durumda bu şevlerde kopmalar yada ilerlemeler söz konusu olabilir. Bunun sebebi sadece şev oranıdır. Bunun önüne geçebilmek için şev üzerindeki malzemenin bır kısmı alınıp şevin üzerindeki ağırlığı azaltmamız gerekebilir. Derin yapılan kazılarda bu yüzden palye oluşturmamız gerekir. Zemin etüd raporu yapılırken arazinin sadece belli noktalarından rapor oluşturulur. Bu sebeple biz hafriyat alırken beklenmedik bir bölgede yer altı suyu ya da diğer parsellerden gelip orada biriken su olabilir, Su birikmesi sebebiylede zeminde gevşemeler olabilir. Bu tarz durumlarda suyu kaynağından bulup farklı bir noktaya deplase etmemiz gerekir. Eğer şev oranı kurtarmıyorsa ya da yakınlarında bulunan yapıların temel kotunun altına iniyorsak buralarda iksa kazıkları imalatına dönebiliriz. İksa kazıklarının olduğu yerde hafriyada herhangi bir eğim vermemize kalmadan dik bir açıyla hafriyatı alabiliriz.
Unutmayalım ki yapmış olduğumuz kazı işlemi çevremizde en az 15 metre mesafeyi etkiler. Eğer 15 metrede bir yapı mevcutsa ve o yapının temel altı seviyesinin altında kazı yapmıyorsak bu çok büyük sorunlar teşkil etmez. Fakat yakında bulunan yapıların temel altı seviyesinin altında bir kazı yapacaksak öncelikle çevre yapılarda güvenliği ilk olarak gerçekleştirmemiz gerekir. Bunun en önemli çözüm yolu ise iksa kazıklarıdır.
Kommentare